نحوه مصرف آنتی بیوتیک:
همان طور که قبلاً نیز ذکر شد آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های ویروسی مورد استفاده قرار نمی گیرند و برای درمان عفونت های میکروبی شامل باکتری ها و انگل ها به کار می روند زیرا در بیشتر موارد عفونت هایی که توسط ویروس ها مانند ویروس سرماخوردگی و آنفولانزا و هم چنین قارچ ها مانند برفک دهان یا واژن و عفونت های قارچی پوست ایجاد می شوند توسط آنتی بیوتیک ها درمان نشده و لازم است از داروهای دیگری برای درمان آن ها استفاده شود. در مواردی که عفونت باکتریایی وجود داشته باشد لازم است به سرعت مصرف دارو با تجویز پزشک آغاز شود زیرا ممکن است یک عفونت باکتریایی جزئی در صورت عدم درمان، به عفونت باکتریایی ثانویه جدی تر تبدیل شود.
آنتی بیوتیک ها به طرق مختلف مانند قرص، کپسول یا شربت از طریق دهان یا به صورت تزریقی و به شکل وریدی مصرف می شوند. معمولا افرادی که به دلیل عفونت های بسیار شدید در بیمارستان بستری هستند آنتی بیوتیک را به صورت تزریقی دریافت می کنند. در برخی موارد برای استفاده های پوستی از کرم، پماد و لوسیون دارو نیز استفاده می شود.
اثر آنتی بیوتیک ها بر سلول ها:
هنگامی که سلول های باکتری یا انگل در بدن موجب ایجاد عفونت می شوند با مصرف آنتی بیوتیک ها، دارو موجب موارد زیر در یک سلول باکتری می شود:
– تخریب دیواره سلولی
– جلوگیری از عمل کردن ژن سلول باکتری
– جلوگیری از ساخته شدن پروتئین در سلول باکتری.
به این شکل، دارو موجب تخریب کامل سلول های سلول باکتری یا انگل شده و از عملکرد آن جلوگیری می کند. در بیشتر موارد آنتی بیوتیک ها موجب تخریب ساختار دیواره سلولی باکتری می شوند اما ممکن است در مواردی از تکثیر باکتری ها و انگل ها جلوگیری کنند.
معروف ترین آنتی بیوتیک ها:
این داروها دارای انواع مختلف هستند که هر گروه از آن ها برای درمان باکتری ها و میکروب های خاصی مورد استفاده قرار می گیرند:
– پنی سیلین ها که شامل پنی سیلین و آموکسی سیلین می باشد که برای درمان انواع عفونت ها مانند عفونت دستگاه ادراری، قفسه سینه و عفونت پوستی مورد استفاده قرار می گیرد.
– سفالوسپورین ها مانند سفالکسین که برای درمان عفونت های جدی تر مانند مننژیت موثر است.
– آمینو گلیکوزید ها مانند جنتامایسین و توبرامایسین که معمولاً فقط در بیمارستان در دسترس هستند زیرا در صورت مصرف سرخود می توانند عوارض جانبی خطرناک مانند آسیب های کلیوی و از دست دادن شنوایی به همراه داشته باشند. هم چنین معمولا به صورت تزریقی مصرف می شوند البته در برخی موارد مانند عفونت‌های گوش یا چشم ممکن از قطره آن ها استفاده شود.
– تتراسایکلین ها مانند تتراسایکلین و داکسی سایکلین که معمولاً برای درمان آکنه مورد استفاده قرار می گیرند به خصوص در زمانی که عفونت شدید باشد.
– ماکرولیدها مانند اریترومایسین و کلاریترومایسین که برای درمان عفونت های ریه و قفسه سینه مورد استفاده قرار می گیرند. برای درمان عفونت افرادی که به پنی سیلین آلرژی دارند ممکن است از این نوع آنتی بیوتیک استفاده شود.
– فلوروکینولون ها مانند سیپروفلوکساسین و لوو فلوکساسین برای درمان انواع عفونت ها مورد استفاده قرار می گیرند.
موارد مصرف آنتی بیوتیک:
در موارد زیر لازم است حتماً از این نوع دارو به صورت مناسب استفاده شود:
– انواع عفونت های پوستی استافیلوکوکی مانند زرد زخم. این بیماری بسیار حاد و از نوع میکروبی است که به شکل تاول های چرکی ایجاد می شود. شیوع این بیماری در کودکان بیشتر است و از طریق تماس پوستی و هم چنین لباس و ملحفه مشترک انتقال می یابد.
– عفونت های پوستی استرپتوکوک مانند سلولیت. این نوع عفونت باکتریایی بوده و غشاء میان پوستی و چربی زیر جلدی را درگیر می کند. در این بیماری یک ناحیه قرمز رنگ در پوست ایجاد می شود که به مرور گسترش می یابد.
– عفونت های گوش و سینوس، گلو درد ناشی از استرپتوکوک.
در موارد فوق در صورتی که از آنتی بیوتیک استفاده نشود می تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد و در مواردی که عفونت باکتریایی شدید باشد لازم است بیمار در بیمارستان بستری شود و دارو به صورت داخل وریدی برای تاثیر سریع تر در بدن استفاده شود. البته در بسیاری از موارد لازم است ابتدا عفونت باکتریایی و نوع باکتری با استفاده از آزمایش خاص در آزمایشگاه تشخیص داده شده و سپس داروی مناسب آن تجویز شود. معمولاً هنگامی که بیمار به صورت تزریقی دارو را دریافت می کند پس از ۴۸ ساعت و در صورت مشاهده بهبود علائم بالینی، مصرف دوزهای باقی مانده به صورت خوراکی انجام می شود.
در چه مواردی نباید آنتی بیوتیک مصرف شود؟
در مواردی که ویروس ها موجب انواع سرفه و سرماخوردگی شده باشند نیازی به تجویز آنتی بیوتیک نیست. هم چنین لازم است از مصرف خودسرانه این داروها و بدون تجویز پزشک خودداری شود. در صورتی که آنتی بیوتیک ها بدون تجویز پزشک و هم چنین در مواردی که مصرف آن را ضرورتی ندارد مصرف شود موجب موارد زیر می شون:
– مقاومت باکتری در برابر آنتی بیوتیک افزایش پیدا می کند.
– آنتی بیوتیک ممکن است در بسیاری از افراد عوارض جانبی شدید داشته باشد.
نکات مهم در مصرف دارو:
با توجه به تنوع آنتی بیوتیک ها بسیار نادر است که کسی نتواند از هیچ گونه آنتی بیوتیک استفاده کند به طور مثال در صورتی که شخص به پنی سیلین حساسیت داشته باشد می توان از داروهای جایگزین برای وی استفاده کرد. در مواردی مانند بارداری ممکن است انواع خاصی برای بیمار منع شوند اما پزشک متخصص می تواند نوع مناسب برای مصرف در دوران بارداری را تجویز نماید. هم چنین اگر بیمار، داروی خاصی مصرف می کند ممکن است با برخی آنتی بیوتیک ها تداخل داشته باشد که ممکن است پزشک تجویز کند که بیمار مصرف داروی خود را قطع کرده و پس از طی دوره مصرف آنتی بیوتیک مجددا داروی معمول خود را مصرف نماید. بنابراین در صورت وجود هر گونه عفونت باکتریایی لازم است سایر داروهای مصرفی بیمار به پزشک اطلاع داده شود.